HACİZ NEDİR?

HACİZ NEDİR

Haciz işlemi, kesinleşmiş bir icra takibinin konusu olan belli bir para alacağının ödenmesini sağlamak için, alacaklının alacağını karşılayacak miktar ve değerdeki borçluya ait mal ve hakları icra dairesi tarafından hukuken el konulmasıdır.

Haciz işlemi icra takibi kesinleştikten sonra gerçekleştirilen bir icra işlemidir. Ancak bu işlemin gerçekleştirilebilmesi için alacaklının haciz talebinde bulunması gereklidir.

Haciz işlemi için belirli süreler içinde talepte bulunulması gerekir.

HACİZ YAPILABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR

Öncelikle ödeme emri kesinleşmiş olmalıdır. Eğer ödeme emri kesinleşmemişse geçici haciz veya ihtiyati haciz istenebilir.

Haciz talebinde bulunulmuş olması gerekir. İcra dairesi kendiliğinden borçlunun mallarını haczedemez.

• İstisna olarak, tamamlama haczinde alacaklının talebi olmaksızın, icra müdürü kendiliğinden haciz yapar. Tamamlama haczi ile ilgili daha fazla bilgi almak isterseniz makalelerimize göz atabilirsiniz.

  
  

Haciz giderleri peşin olarak ödenmiş olmalıdır.

Haciz talebinden itibaren icra dairesi 3 gün içinde haczi gerçekleştirmelidir. İcra dairesinin bu işlemi süresi içinde yapmaması bazı şikâyet koşullarının oluşmasına sebebiyet verebilir bu durumda şikâyette bulunulabilir.

Haciz talebi, ödeme emrinin borçluya tebliğinden itibaren 1 yıl içinde yapılmalıdır.

Bu süre zarfında haciz talebinde bulunulmazsa haciz isteme hakkı düşer ancak icra takibi düşmez. Kesinleşen icra takibi derdest kalmaya devam eder. Alacaklı bu süre içinde haciz talebinde bulunmaz ve haciz talebini geri alıp da bu 1 yıllık süre içinde yenilenmezse, takip dosyası işlemden kaldırılır.

• Yeniden haciz isteyebilmek için alacaklı, yenileme talebinde bulunmalıdır. Bu halde borçluya yeni bir ödeme emri gönderilmez. Ancak yenileme talebi borçluya tebliğ edilmelidir.

• İlamsız takiplerde yenileme talebi üzerinden alacaklıdan başvurma harcı ve peşin harcı alınır.

  
  

Mallar haciz yapacak olan icra dairesinin yetki çevresinde bulunması gerekir. Mallar sadece o malların bulunduğu yerdeki icra dairesi tarafından haczedilir. Başka yerdeki mallar istinabe yoluyla haczedilir.

Resmî tatil günlerinde, gece çalışan işyerlerinde gece vakti hasılat haczi yapılabilir. Borçlunun mal kaçırma ihtimali varsa gece vakti ve bazı kanuni erteleme hallerinde dahi haciz yapılabilir.

FİİLİ HACİZ VE KAYDİ HACİZ NEDİR

Fiili haciz, borçlunun sistemde gözükmeyen bazı malvarlıkları için yapılan haciz işlemidir.

Kaydi haciz, sistemden (UYAP) üzerinden borçluya ait gözüken malvarlıkları değerlerine sistem üzerinden haciz talebinde bulunulmak suretiyle söz konusu malvarlıkları üzerine haciz şerhi konulmak suretiyle yapılan haciz işlemidir.

HACİZ YAPILMA USULÜ

Hacze giden ve para almaya yetkili olan memurun borçlunun tamamını ödemek istemesi halinde parayı alır, haciz işlemini durdurur ve borçluya geçici bir makbuz verir.

İcra memuru haczi kendi yapabileceği gibi yardımcı veya katiplerinden birine de yaptırabilir.

Borçlu haciz sırasında malın bulunduğu yerde bulunmaz ve hemen bulundurulması mümkün olmazsa haciz, gıyabında yapılır.

Haciz yapılacağının, önceden borçluya tebligat yapılması şart değildir.

Talep yerinde borçlu kilitli yerleri ve dolapları açmaya vs. eşyayı göstermeye mecburdur. Bu yerler icabında zorla açtırılır.

Haczi yapan memur, borçlunun üzerinde para, kıymetli evrak, altın veya gümüş veya diğer kıymetli şeyleri sakladığını anlar ve borçlu bunları vermekten kaçınırsa, borçlunun şahsına karşı kuvvet istimal edilebilir.

Zor kullanma hususunda bütün zabıta memurları icra memurunun yazılı müracaatı üzerine kendisine muavenet ve emirlerini ifa etmekle mükelleftirler. Köylerde haczi yapan memurun emirlerini muhtarlar da ifaya mecburdurlar.

Haczi yapan müdür haczedeceği her malı kendisi görüp inceler ve o malın haczedilip edilmeyeceğine (m.82) karar verir. Bunu haciz tutanağına yazar. Kıymet takdiri için gerektiğinde bilirkişiye başvurabilir.

HACİZ TUTANAĞININ DÜZENLENMESİ

Taşınır bir malı haciz için mahallinde bir tutanak tutulur. Tutanakta alacaklı ve borçlunun isim ve şöhretleri, alacağın miktarı, haczin hangi gün ve saatte yapıldığı, haczedilen mallar ve takdir edilen kıymetleri ve varsa üçüncü şahısların iddiaları yazılır ve haczi icra eden memur tarafından imza edilir.

Haczi talep edilen mal taşınmaz ise icra dairesi İcra İflas Kanunu’nun 91 inci madde gereğince haczi ait olduğu daireye tebliğ eder ve mahallinde tutulacak tutanakta taşınmazın nevi ve mahiyeti ve sınırları ve lüzumlu vasıfları toplanır.

Taşınmazın haczi ile tasarruf hakkı Medeni Kanunu’n 920’nci maddesi anlamında tahdide uğrar. Sicile kaydedilmek üzere haciz keyfiyeti, ne miktar meblağ için yapıldığı ve alacaklının adı ile tebliğe yarar adresi icra dairesi tarafından tapu siciline bildirilir. Adresi değişen alacaklı masrafını vermek sureti ile yeni adresinin tapuya bildirilmesini icra dairesinden istemeye mecburdur.

Hacze yeni alacaklılar iştirak eder veya haciz kalkarsa bu hususlar da tapu siciline haber verilir.

İcra Müdür Haciz Yerinde 3 İhtimalle Karşılaşır:

• Borçlunun, borcunu karşılayacak kadar yeterli malı varsa, alacaklının alacağını karşılayacak kadar malı haczedilir.

• Borçlunun borcunu karşılayacak kadar yeterli malı yoksa, bu durumu belirten haciz tutanağı geçici aciz belgesi hükmündedir.

• Borçlunun hiç malı yoksa, icra müdürünün bunun için düzenlendiği haciz tutanağı borç ödemekten kesin aciz belgesi hükmündedir.

  
  

HACİZ AŞAMASINDAN SONRA NE YAPILMALIDIR

Haciz işlemi gerçekleştikten sonra satış aşamasına geçilir ancak bu aşamada icra dairesi re’sen satış yapamamaktadır bu sebeple alacaklı 1 yıllık süre içerisinde satış talebinde bulunmalıdır. Aksi takdirde 1 yıllık sürenin geçmesiyle haciz düşmektedir.

Haciz ve satış aşamasına ilişkin daha detaylı sorularınız için iletişime geçebilirsiniz.

YALÇIN HUKUK OFİSİ

AVUKAT MERT YALÇIN